گنبد جبلیه در قسمت شرقی شهر کرمان قرار گرفته است. گنبد جبلیه به عنوان تنها بنای سنگی کرمان از سنگ و گچ ساخته شده است. این گنبد هیچ گونه حصاری در اطراف خود ندارد و در سال ۱۳۱۶ جزو آثار ملی به ثبت رسید، سپس بازسازی هایی در سال ۱۳۸۳ انجام گرفت و در سال ۱۳۸۸ نیز به موزه سنگ تبدیل شد. این بنا یکی از بی بدیل ترین و زیباترین جاهای دیدنی کرمان محسوب می شود که با نام هایی چون گنبد گبری و گنبد زیگ شناخته می شود. گنبد بجبلیه مکانی بسیار زیبا و دیدنی در میان دشت بسیار سر سبز قرار گرفته است و سالانه پذیرای گردشگران زیادی از سرتاسر کشور است که با خرید بلیط هواپیما سفر می کنند. ساختمانی هشت ظلعی از جنس سنگ دارای گنبدی به شکل دو هلال و قطر داخل آن ۱۸ فوت است که دارای نوک دایره ای شکل است.

تاریخچه گنبد جبلیه

با توجه به اینکه تاریخ دقیقی از ساخت بنا مشخص نیست اما می توان از ساختار آن زمان ساخت را حدس زد که به اواخر دوره ساسانی بر می گردد و در اوایل دوره اسلامی نیز مرمت هایی انجام گرفته است. اکثر باستان شناسان در مورد قدمت این بنای تاریخی به توافق نرسیده اند و هریک بر اساس مطالعه دوره های تاریخی مختلف قدمت این بنا را بیان می کنند. حتی نظر عده ای چنین است که این بنای تاریخی در گذشته آتشکده بوده اما برخی دیگر بیان کرده اند که معماری این بنا هیچ شباهتی به آتشکده ندارد، بنابراین به آرامگاه یکی از زرتشتیان ربط می دهند. با این حال، قدمت این بنا به دوران قبل از اسلام بر می گردد و پس از مرمت تبدیل به گنجینه جبلیه (کتیبه‌ های تاریخی) شده است.

معماری گنبد جبلیه

گنبد جبلیه بنایی ارزشمند و تاریخی به صورت هشت ضلعی ساخته شده است و مصالح به کار رفته در ساخت Jabaliyeh Dome سنگ است. در هر ضلع این بنا هشت در با عرض دو متری قرار دارد، اما امروز تنها یک در باز در این بنا باقی مانده و بقیه با سنگ پوشانده شده اند. سقف گنبد جبلیه نیز از جنس آجر است و داخل آن با گچبری های زیبا تزئین شده اند. در بیرون بنا بر روی دیوارها مصالح به کار رفته شده سنگ لاشه با ملات گچ و آهک در داخل بنا است. نکته بسیار جالب در ساخت این بنا استفاده از شیر شتر به جای آب بوده است و همین امر سبب استحکام بنا گردیده است. این گنبد هشت ضلعی بر روی پایه ۳ متری قرار گرفته است. اگر به معماری داخل گنبد توجه کنید جای گچ بری ها و تزئیناتی به چشم می خورند که بعضی قسمت ها تخریب شده اند